به طور معمول دوستان عزیز موسوم به تبلیغاتچی علاقه شدیدی به اعداد دارند، زیرا با یک عدد می‌توانند تاثیر روانی موثر خود را روی ذهن کاربر بگذارند. برای مثال، همواره نسخه دوم بهتر از نسخه اول است یا سرعت فرکانس سه گیگاهرتز باید بیشتر از دو گیگاهرتز باشد یا اینکه چهار گیگابایت حافظه رم بهتر از دو گیگابایت حافظه است! به ندرت پیش می‌آید که کسی تفکر عامه عدد بزرگ‌تر نشان برتری است را به چالش بکشد.
متاسفانه در دنیای واقعی ماجرا کمی پیچیده‌تر از چند عدد ساده است. گاهی اوقات به نسخه دوم ایراداتی وارد می‌شود که آن را از لحاظ کیفی پایین‌تر از نسخه اول قرار می‌دهد. گاهی اوقات اگر سرعت سه گیگاهرتز با معماری مناسبی همراه نباشد، می‌تواند کندتر از دو گیگاهرتز باشد. در برخی موارد نیز میزان حافظه رم بیشتر هیچ تغییری در سرعت کارکرد سیستم ایجاد نمی‌کند!
از زمان هخامنشیان به این طرف همواره شرکت‌های سازنده کارت‌های گرافیکی از میزان حافظه کارت‌هایشان به عنوان یک ابزار بازاریابی استفاده می‌کردند. البته در زمان‌های قدیم، حوالی دوران مذکور میزان متنابهی حافظه روی کارت گرافیک مورد نیاز بود تا بتوان برنامه‌ها را با وضوح (رزولوشن) 1024 در 768 اجرا کرد. از زمانی که شتاب‌دهنده‌های سه‌بعدی وارد کارزار شدند قضیه کمی متفاوت شد و کارت گرافیک از حافظه برای ذخیره‌سازی الگوها و تامین فضا برای اجرای برخی امکانات اضافی استفاده کرد.
البته در این مقاله قصد نداریم به جزئیات این مساله که چه اتفاقاتی در کارت‌گرافیک می‌افتد یا نحوه تعامل کارت گرافیک با حافظه و مسائل فنی دیگر بپردازیم. در این قسمت قصد داریم به مسائل ملموس‌تر مانند تاثیر میزان حافظه رم کارت گرافیکی در کیفیت بازیها بپردازیم و بررسی کنیم که تفاوت مقدار حافظه کارت گرافیک چه میزان در نتیجه تست در بازی‌های مطرح موثر است. هدف اصلی ما از این مطلب این است که شما به طور دقیق بدانید که استفاده از کارت گرافیک با میزان حافظه بیشتر چه مقدار می‌تواند در کارایی و بازی برای شما موثرتر ظاهر شود.
پهنای باند حافظه یا مقدار آن؟!
یک باور غلط عمومی این است که مردم گمان می‌کنند میزان حافظه گرافیکی بیشتر به معنای توان بیشتر کارت گرافیک در اجرای بازی‌هاست، اما در بیشتر مواقع این دیدگاه نادرست است. در حالی که پهنای باند گذرگاه ارتباطی حافظه ممکن است تاثیر مستقیمی روی کیفیت و سرعت اجرای بازیها داشته باشد، میزان ظرفیت حافظه تاثیر مستقیمی بر سرعت اجرای بازیها ندارد! میزان ظرفیت حافظه گاهی اوقات آآ تاثیری غیرمستقیم روی کیفیت اجرای بازیها دارد.
پهنای باند حافظه کارت گرافیک از دو عامل اصلی تاثیر می‌پذیرد: فرکانس کاری حافظه و پهنای رابط اتصال با مادربرد، فرکانس کاری که بر مبنای مگاهرتز سنجیده می‌شود (مانند پردازنده) و پهنای باند رابط اتصال با مادربرد بر مبنای بیت سنجیده می‌شود مانند پهنای 128 بیت و…
هرچند قصد نداریم وارد جزئیات شویم، اما در همین اندازه اطلاع داشته باشید که حافظه با فرکانس 200 مگاهرتز باید پهنای باندی دو برابر حافظه با فرکانس100 مگاهرتز فراهم کند، به همین ترتیب حافظه 128بیتی دو برابر 64 بیت است.
البته این موضوع کمی پیچیده می‌شود، زیرا ما راجع به دو متغیر موثر در کارایی کارت گرافیک بحث می‌کنیم. این استدلال ایجاد می‌شود که برای مثال، فرکانس 200مگاهرتز و رابط 64 بیتی پهنای باندی برابر با فرکانس 100 مگاهرتز و رابط 128بیتی فراهم می‌آورد. عوامل دیگری مانند تکنولوژی ساخت حافظه نیز در این میان دخیل هستند، برای مثال حافظه‌های GDDR5 می‌توانند تا دو برابر پهنای باند بیشتری از حافظه‌های GDDR4 در فرکانس مشخص فراهم کنند.
به هر حال قصد شکافتن موضوع پهنای باند را نداریم و بیشتر مقدار ظرفیت حافظه که بر مبنای مگابایت (MB) و گیگابایت (GB) سنجیده می‌شوند مد نظر ماست. همان‌طور که گفتیم میزان ظرفیت حافظه کارت گرافیک تاثیر مستقیمی بر سرعت اجرای بازیها ندارد، اما کتمان نمی‌کنیم که به طور قطع تاثیری غیرمستقیم دارد. در صورتی که حافظه کارت گرافیک کمتر از میزان موردنیاز بازی باشد می‌تواند تاثیری منفی و معکوس بر عملکرد کارت گرافیک داشته باشد.
نکته اصلی در خصوص این موضوع این است که کارایی کارت‌های گرافیکی با ظرفیت‌های مختلف (2 گیگابایت یا 512 مگابایت) در بازی‌هایی که به بیش از 512 مگابایت حافظه نیاز ندارند، یکسان است. اگر تنظیمات و رزولوشن یک بازی به بیش از 512 مگابایت حافظه نیاز داشته باشد کارت گرافیک مجهز به حافظه 512 مگابایتی کارایی ضعیف‌تری نسبت به کارت 2 گیگابایتی خواهد داشت.
با این پیش‌فرض نگاهی خواهیم داشت به نتایج سه کارت گرافیک متفاوت با حافظه‌های 512 مگابایت، 1 و 2 گیگابایت با سایر مشخصات فنی مشابه و مجهز به هسته مشترک ATI Radeon HD4870 GPU.
کارت‌های مورد آزمایش به ترتیب مدل 512مگابایتی AX4870 512MD5-G ساخت Powercolor، مدل 1 گیگابایتی 487A-ZHFC محصول شرکت XFX و مدل 2 گیگابایتی Vapor-X تولید شرکت Sapphire است.
فرکانس هسته گرافیکی (GPU) تمامی کارت‌های مورد آزمایش 750 مگاهرتز و فرکانس حافظه آن‌ها نیز 900مگاهرتز است. حافظه مورد استفاده در تمامی کارت‌ها از نوع GDRR5است و باید یادآوری کرد که سایر قطعات سیستم مورد آزمایش برای تمامی کارت‌ها یکسان به نظر می‌رسد.
تست در بازی Crysis:
برای نمایش تفاوت استفاده از حافظه در این بازی ابتدا آزمایش‌ها، با اجرای بازی با تنظیمات High quality (کیفیت بالا) انجام شدند، سپس همین آزمایش‌ها با تنظیمات Very High quality (کیفیت بسیار بالا) تکرار شدند.
تنظیمات با کیفیت خیلی بالا (Very High quality) از ترکیبات و ساختار پروضوح‌تر، سایه‌ها و جزئیات با وضوح ارتقایافته و پردازش حرفه‌ای‌تر سبب استفاده از حافظه بیشتر برای ذخیره ترکیبات و تنظیمات خواهد شد.
در آزمایش‌های این بازی با تنظیمات High quality نتایج به دست آمده برای هر سه کارت برابر و در تنظیمات Very High quality و وضوح 1680 در 1050 نیز وضعیت به طور تقریبی بر همین روال بود. اما در همین تنظیمات و وضوح 2560 در 1600 کارت گرافیک 512 مگابایتی کمی ضعیف‌تر از کارت‌های 1 و 2 گیگابایتی عمل میکند و تفاوت‌ها کمی نمایان می‌شود.
میان این کارت‌ها آزمایش‌ها متنوع دیگری در بازی‌های Far Cry2، World in Conflict، Left4 Dead و Grand Theft Auto IV نیز انجام شد. در نتایج به دست آمده کارت 512مگابایتی در بسیاری از موارد، به خصوص با رزولوشن متوسط نتایج خوبی را به دست آورد، اما صرف‌نظر از نتایج کارت 512مگابایتی در تمامی موارد نتایج به دست آمده کارت‌های 1 و 2 گیگابایتی بسیار نزدیک به هم بود.
هفته‌نامه بزرگراه فناوری
